Ketonen, “het stukje van de puzzel”

Ketonen, “het stukje van de puzzel” in het succes van de Quick Stepploeg

vr 03 mei 2019 06-05

Een voedingsmiddel dat de prestaties – legaal – bevordert en het
recuperatievermogen verhoogt, waardoor duursporters gemiddeld
15% beter kunnen presteren: het bestaat en in de topsport wordt het
al enkele jaren gebruikt. Het gaat om ketonen. Welke invloed hebben
ketonen de voorbije jaren gespeeld in duursporten, bijvoorbeeld in
het wielrennen bij de succesvolle Quick Step-ploeg?

Professor Peter Hespel van de KU Leuven heeft een nieuw onderzoek
gepubliceerd over ketonen. Onze collega’s van vrtnws.be hebben het
mogen inkijken. Dit artikel biedt een samenvatting van die artikels, met
links ernaar.

Wat zijn ketonen?

Mensen maken ketonesters, kortweg ketonen, op een natuurlijke manier

aan als ze door hun hoeveelheid koolhydraten heen zijn en vetten

beginnen te verbranden.

Dat kan wanneer we bewust gaan vasten of als we stevig sporten en na

verloop van tijd door onze suikers heen zitten. Daarom worden ketonen

ook wel eens de 4e brandstof van ons lichaam genoemd, naast

koolhydraten, eiwitten en vetten.

Ketonenlichaampjes mogen dan lichaamseigen zijn, je kunt het product

ook innemen door het te drinken uit een klein flesje. De smaak is

verschrikkelijk, maar het effect is des te opmerkelijker: met één flesje

verhoog je het gehalte ketonlichaampjes in je bloed evenveel als met een

week vasten.

Het grondige onderzoek van Peter Hespel

Ketonen zijn absoluut niet nieuw, maar nu zijn er concrete cijfers over.

Bewegingsfysioloog en professor aan de KU Leuven Peter Hespel heeft
zich er namelijk in verdiept. Hespel leidt een team dat een grondig
onderzoek naar ketonen gevoerd heeft.

Hespel werkte met ketonen van HVMN (uitspreken zoals het Engelse
“human”). 18 proefpersonen deden mee aan een gesimuleerde Tour de
France en werden ingedeeld in twee groepen van 9: de ene groep leverde
inspanningen op een fiets zonder ketonen, de andere groep mét
ketonen.

“Na 3 weken zaten ze allemaal op hun knieën, vergelijkbaar met de
symptomen van vermoeidheid waarin grote ronderenners zich na 3
weken bevinden”, zegt Peter Hespel.

“Met dat verschil dat de proefpersonen die ketonen gebruikt hadden veel
minder van die symptomen vertoonden en ook veel beter konden blijven
eten. Zij konden beter presteren en veel sneller recupereren.”

Uit cijfers van Hespel blijkt dat de ketonengroep in de derde en laatste
week 15% meer trainingsvolume kon verwerken. Een tijdrit op het einde
van de sessies viel opvallend positiever uit voor de ketonengroep, die het
gemiddeld 15% beter deed.

Wat zijn ketonen? Klik hier om er alles over te lezen op vrtnws.be

“Superbrandstof” voor atleten:

“Spectaculairste dat ik zag qua sportieve impact”

Wat betekent dit resultaat voor het gebruik van ketonen bij topsporters:
is het effect bij hen vergelijkbaar?

Peter Hespel: “Je mag proeven met 8, 10 of 12 personen nooit
extrapoleren naar de totale bevolking of de sportwereld, maar in dit geval
zijn de effecten zo groot, is er intussen de ervaring in de topsport én zien
we in wetenschappelijk onderzoek dat het overeenkomt met wat atleten
die ketonen gebruiken mij rapporteren. De extrapoleerbaarheid is hier
toch wel van toepassing.”

Hespel vindt de resultaten van zijn onderzoek bijzonder opmerkelijk: “Ik
ben sinds de jaren 80 bezig met onderzoek naar sportvoeding, training
en prestaties. Ik denk dat wij de eerste in België waren die creatine en
beta-alanine gebruikt hebben en ik vermoed dat we nu ook de eerste zijn
die dingen gedaan hebben met ketonen.”

“Ik moet zeggen: voor mij is dit ongezien. De grootteorde van de effecten
met ketonen zijn vele keren groter dan wat ik ooit met om het even welk
ander voedingssupplement of om het even welke sportdrank gezien
heb. Dus is dit echt een vernieuwing die resulteert in een – mijns inziens –
spectaculaire resultatenverbetering.”

30 dollar voor een flesje

Ketonen bestaan al bijna 20 jaar, nadat het Amerikaanse leger begin jaren
2000 gevraagd had een “superfood” te ontwikkelen die hun soldaten
konden gebruiken in oorlogsgebied.

Intussen kan iedereen ketonen kopen op het internet. Voor 3 flesjes van
het pure product HVMN betaal je 99 dollar. Voor een kuur van enkele
weken loopt het kostenplaatje flink op, tot in de duizenden euro’s. Peter
Hespel vermoedt dat de prijs op termijn kan dalen naar 10 dollar per
flesje.

“Dit is geen doping”

Voor een goed begrip: ketonen zijn GEEN doping. Omdat het product
prestatiebevorderend werkt, kan dat gemakkelijkheidshalve vermoed
worden, maar het product staat niet op de dopinglijst van het
Wereldantidopingagentschap WADA.

“Het gebruik van ketonen in de sport is goedgekeurd door het WADA.
Het ketonendossier is in detail doorgelicht en men vond geen
argumenten om het op de dopinglijst te zetten”, zegt Peter Hespel.

“Ik was bezorgd dat men ketonen in de illegale of dopinghoek zou
duwen, maar het is absoluut geen doping. Daarom ben ik blij dat ik daar
heel open over kan communiceren.”

“De effecten zijn groot, maar daar kan ik ook niet aan doen. Dat is ook
geen argument om een product als doping te bestempelen. Want dan
moeten we water en suiker ook op de lijst zetten. En al zeker cafeïne, dat
nota bene in 2001 van de dopinglijst gehaald is.”

Zijn ketonen doping? Klik hier en lees er alles over op vrtnws.be

Iedereen aan de top heeft zijn huiswerk gemaakt

Bij de Olympische Spelen van Londen in 2012 is een eerste keer over
ketonen gesproken. Ze werden gelinkt aan de toplopers van de Britse
ploeg, zoals superkampioen Mo Farah, en aan de wielrenners van Team
Sky, onder meer Bradley Wiggins, die in 2012 de Tour de France won.

Hespel: “Ik heb ooit een renner horen zeggen dat hij aan een 12-tal
Rondes van Frankrijk deelgenomen had, waarvan eentje op ketonen. Bij
die ene op ketonen was zijn hartslag in Parijs nauwelijks gedaald
tegenover zijn hartslag bij de proloog.”

Het is duidelijk: door het gebruik van ketonen recupereren sporters beter
en kunnen ze langer op een hoog niveau presteren. Duursporters hebben
zo altijd een extra zakje energie over, voor in de finale van een wedstrijd.

Een rondvraag leert dat iedereen op het allerhoogste niveau zijn huiswerk
gemaakt heeft. Ook in het wielerpeloton is het intussen op grote schaal
bekend en wordt het dus niet door slechts één ploeg gebruikt.

“Onverstandig om géén ketonen te gebruiken”
“Waarschijnlijk een stukje van de puzzel”

Peter Hespel is als wetenschapper en professor niet alleen verbonden
aan de KU Leuven, hij staat ook verschillende atleten en renners van
Deceuninck- Quick Step met raad en daad bij.

Dan rijst de vraag: zijn ketonen het grote geheim achter de successen
van het wielerteam van Patrick Lefevere? Hespel houdt het er formeel op
dat ketonen “waarschijnlijk een stukje van de puzzel” waren die vorig jaar
(tijdens het boerenjaar van Quick Step) zo mooi in elkaar viel.

“Ik denk dat er nog maar weinig uithoudingsatleten zijn die niet weten
dat er iets aan het gebeuren is met ketonen, en al zelf aan het
experimenteren zijn.”

Maar het zou niet juist zijn het succes van de ploeg terug te brengen tot
louter het ketonenverhaal. Als Quick Step dat beter aangepakt heeft en
daar een verschil mee gemaakt heeft, dan is dat hun verdienste in een
tijd waarin innovatie een bijzonder grote rol speelt.

En: Quick Step had/heeft natuurlijk ook heel goeie renners die uitstekend
begeleid en getraind worden. Quick Step heeft ook altijd al garant
gestaan voor vakmanschap, perfect materiaal en wetenschappelijke
vernieuwing, denk maar aan het vroegere Mapei-center.

Hespel: “En vergeet niet hoeveel jonge talenten door de jaren heen
ontbolsterd zijn bij de ploeg van Partrick Lefevere: Kwiatkowski,
Alaphilippe, Lampaert, Mas, om maar enkele te noemen. Dat heeft niks
met ketonen te maken, maar met expertise en een optimale structuur
voor talentdetectie en -ontwikkeling.”

Zijn ketonen het succes achter de Quick Step-ploeg?

Klik hier en lees er alles over op vrtnws.be

“Niet iedereen gebruikt het juist”

Experimenteren met ketonen is echter een slecht idee. Het is belangrijk
dat sporters zich bij de inname van ketonen laten bijstaan door een
specialist, die ook trainingsleer onder de knie heeft en weet wanneer je
ketonen het beste gebruikt.

Lees: wie niet weet dat het grote verschil vooral via de recuperatie
gemaakt kan worden, heeft al een groot nadeel. Ketonen zijn enkel
efficiënt bij een “submaximale inspanning”, dus wanneer een sporter niet
in het rood gaat en bijvoorbeeld geen zware helling/berg oprijdt of in de
finale van een koers beland is.

Wie ketonen net voor of tijdens de wedstrijd neemt, dreigt dus een
negatief effect te ondervinden. Hespel: “Ketonen zijn dan wel op grote
schaal verspreid, ik denk dat het juiste gebruik op veel minder grote
schaal verspreid is.”

“Er zijn de voorbije 5 jaar enkele studies gepubliceerd waar men ketonen
gebruikt heeft tijdens de inspanning, maar er is nog geen enkele studie
gebeurd waar men het effect van ketonen in de recuperatie onderzocht
heeft. Net dat is de niche waarbinnen zich de grootste effecten
voordoen.”

“Als een atleet meer kan trainen, beter kan recupereren en daardoor
beter kan presteren, dan is dat natuurlijk iets dat elke topatleet wil horen.
En daar maken wij nu net het verschil.”

Peter Hespel, rechts in beeld, in gesprek met Jacques Borlée